Arnavutluk-Arnavutluk'un nüfusu-yüzölçümü-tarihi-anayasası-Ülkeler Coğrafyası ________________________________________ Tam Adı: Arnavutluk Cumhuriyeti Yüzölçümü: 28 748 km² Başkenti: Tiran Para Birimi: LekDili: Arnavutça Nüfusu: 3 544 841 kişi (2002 tahmini) Ortalama Ömür: 72.1 yıl (2002 tahmini) Okur Yazarlık Oranı: % 93 (1997 tahmini) Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 3 800 $ (2001 tahmini) Konum; Avrupa'nın güneydoğusunda yer alan ve 362 km kıyısı olan Arnavutluk batıdan Adriyatik ve İon Denizi ile komşudur. Toplam 720 km olan kara sınırının; 282 km'si Yunanistan, 151 km'si Makedonya ve 287 km'side Yugoslavya iledir. Toplam 28 748 km² alan kaplayan Arnavutluk arazisinin 1 350 km² si göller oluştururken, 27 398 km² si kara yüzeyidir. Ülkenin en alçak yeri 0 m ile Adriyatik Denizi kıyıları iken, en yüksek yeri 2 753 m ile Golem Korab Tepesidir. Tarih; M.Ö, 1. yüzyılda Romalılar tarafından işgal edilen ülkeye, Gotlar, Grekler ve Sırplar yerleşmişlerdir. 14. yüzyılda Osmanlı egemenliğini tanımışlardır. 1912'de hürriyetine kavuşan Arnavutluk, 1939'da İtalyanların saldırısına uğramıştır, iç savaşlardan sonra, 1946'da General Enver Hoca'nın yönetiminde tek partili komünist cumhuriyet kurularak tekrar bağımsız duruma gelmiştir. Daha sonra ülke demokratik yönetime geçmiştir. 1997'de yolsuzluk yapıldığı gerekçesiyle hükümete karşı ayaklanmalar olmuş ve çok sayıda Arnavut halkı İtalya’ya sığınmıştır. Halen ülkede istikrarın sağlanmasına çalışılmaktadır. Yönetim; Ülkenin Tam Adı :Arnavutluk Cumhuriyeti Kısa Adı :Arnavutluk Yönetim Şekli :Demokrasi Başkent :Tiran Kurtuluş Günü : 28 Kasım 1912 (Osmanlı İmparatorluğu'ndan) Milli Tatil Günü : 28 Kasım Bağımsızlık Günü (1912) Ülke toplam 36 bölge ve 1 özel belediyeden* oluşmaktadır. Bu bölgeler; Berat, Bulqize, Delvine, Devoll (Bilisht), Diber (Peshkopi), Durres, Elbasan, Fier, Gjirokaster, Gramsh, Has (Krume), Kavaje, Kolonje (Erseke), Korce, Kruje, Kucove, Kukes, Kurbin, Lezhe, Librazhd, Lushnje, Malesi e Madhe (Koplik), Mallakaster (Ballsh), Mat (Burrel), Mirdite (Rreshen), Peqin, Permet, Pogradec, Puke, Sarande, Shkoder, Skrapar (Corovode), Tepelene, Tirane (Tirana), Tirane* (Tirana), Tropoje (Bajram Curri), Vlore. Anayasa:28 Kasım 1998'de halk referandum ile anayasa kabul edilmiştir. Adli Sistem: Oy Hakkı: 18 yaşını dolduran herkesin oy hakkı bulunmaktadır. Yürütme Dalları: Devlet Başkanı: Cumhurbaşkanı Recep MEYDAN (24 Temmuz 1997'den bu yana). Seçimler:Cumhurbaşkanı Millet Meclisi tarafından 5 yıllığına seçilir. Son seçim 24 Temmuz 1997'de yapıldı. Başbakan Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Seçim Sonuçları:Recep MEYDAN Millet Meclisindeki 122 oyun 110'unu alarak Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Hükümetin Başı:Başbakan Pandeli MAJKO (22 Şubat 2002'den bu yana) Kabine: Yasama Dalları: Seçimler: Seçim Sonuçları: Adli Dallar: Politik Partiler ve Liderleri: Politik Baskı Gurupları ve Liderleri: Katıldığı Uluslar Arası Organizasyonlar: ACCT (Fransızca Konuşan Ülkeler Ajansı), BSEC (Karadeniz Ekonomik İşbirliği), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CEI (Orta Avrupa Girişimi), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB, IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü - muhabir), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklayanlar Örgütü), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PFP (Barış için Ortaklık), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO(Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNOMIG (BM Gürcistan Gözlem Misyonu), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü). Uluslar Arası Çevre Anlaşmaları: Taraf Oldukları: Biyolojik Çeşitlilik, İklim Değişiklikleri, Çölleşme, Tehlikeli Atıklar, Ozon Tabakasının Korunması ve Sulak Alanlar. Uluslar Arası Sorunları Anlaşmazlıklar: Arnavutluk sınırına Yugoslavya'daki Arnavutluk sınırındaki Kosova bölgesinde yaşayan Arnavutların haklarını savunması ve Makedonya ile işbirliğini geliştirmesi komsuları ile sorun yaşamasına neden olmaktadır. Bir çok Arnavut illegal yollarla komşu ülkeler ve Batı Avrupa'ya geçmeye çalışmaktadır. Yasaklanmış İlaçlar:Arnavutluk'a Batı Avrupa'ya nakledilmek üzere Ortadoğu'dan eroin ve esrar, Güney Amerika'dan az miktarda kokain gelmektedir. Ayrıca az miktarda uyuşturucu maddeler elde edilen bitkiler ülkede üretilmektedir. Bazı Arnavut şebekeleri Avrupa'da uyuşturucu dağıtımında aktif görev almaktadır. Yer ŞEKİLLERİ; Ülkenin büyük bir bölümü dağlıktır. Dağlar, Adriyatik denizinin kıyısındaki kıyı ovalarından itibaren başlar, birbirine paralel sıralar halinde kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanır. Yüksek zirveler 2000 m'yi aşar. Daha önce yer yer bataklıklarla kaplı kıyı ovaları, verimli tarım arazileri haline getirilmiştir. Doğal Afetler:Şiddetli depremler, güneybatı kıyısı boyunca tsunami görülür; seller ve kuraklık diğer önemli afetlerdir. Çevre konusunda hassas noktalar: Orman tahribi, toprak erozyonu ile sanayi ve evsel atıklardan kaynaklanan su kirliliği önemli çevre problemleridir. İklim; Ülkede güney Akdeniz iklimi görülür, iç kısımlarda kışın sıcaklık 0°C'nin altına iner. Yağış miktarı yüksek yerlere doğru artarak 1000 mm'yi aşar. Bitki Örtüsü; Kıyı bölgesinde Akdeniz bitkileri yaygındır; iç kısımlarda geniş ve iğne yapraklı ormanlar görülür. Nüfus; Ülkede farklı dil konuşan gruplar vardır. Ancak nüfusun büyük çoğunluğunu Arnavutlar oluşturur. Devlet ateizmi empoze etmesine karşın ülkede Müslümanlar çoğunluktadır. Osmanlılar döneminde yapılmış çok sayıda cami ve diğer eserler bulunur. Halkın üçte ikisi kırsal alanlarda yaşar. Kıyı kesiminde nüfus yoğunluğu fazladır. Nüfus:3 544 841 kişi (2002 tahmini) Yaş yapısı: 0-14 yaş: % 28.8 (erkek 528 678 kişi; kadın 493 531 kişi) 15-64 yaş:% 64 (erkek 1 094 034 kişi; kadın 1 175 024 kişi) 65 yaş ve üzeri:% 7.2 (erkek 111 524 kişi; kadın 142 050 kişi) (2002 tahmini) Nüfus artış oranı: % 1.06 (2002 tahmini) Doğum oranı: 1 000 kişide / 18.59 doğum (2002 tahmini) Ölüm Oranı:1 000 kişide / 6.49 ölüm (2002 tahmini) Net göç oranı: 1 000 kişide / -1.46 göç (2002 tahmini) Cinsiyet oranı: Doğumda:1.07 erkek / kadın 15 yaş altı: 1.07 erkek / kadın15-64 yaş:0.93 erkek / kadın65 yaş ve üzeri:0.79 erkek / kadınToplam nüfusun:0.96 erkek / kadın (2002 tahmini) Bebek ölüm oranı:1 000 canlı doğumda / 38.64 ölü (2002 tahmini) Ortalama Ömür: Toplam nüfus: 72.1 yılErkek:75.14 yıl Kadın:69.27 yıl (2002 tahmini) Doğurganlık oranı: Kadın başına 2.27 çocuk (2002 tahmini) HIV/AİDS - yetişkin nüfusta yayılma oranı: % 0.01'den daha az (1999 tahmini) HIV/AİDS - taşıyan insan sayısı: 100'den daha az kişi (2000 tahmini) HIV/AİDS - ölü sayısı: 100'den daha az kişi (1999 tahmini) Milliyet (Uyruk): Arnavut Etnik guruplar:Arnavut % 95, Yunan % 3, diğerleri % 2 (Valak, Çingene, Sırp ve Bulgar) (1989 tahmini). Din: Müslüman % 70, Ortodoks % 20 ve Katolik %10. Dil: Arnavutça ve Yunanca Okur yazarlık oranı: 9 yaş altındaki herkes okuma yazma bilmektedir. erkek:% 93 (1997 tahmini) kadın:Bilinmiyor.Toplam nüfus:Bilinmiyor. Yerleşim; Türkler tarafından kurulan başkent Tiran ve çevresinde milli parklar, dinlenme sahaları ile sanayi tesisleri yer alır. Diğer kentleri; Elbasan, Körice, İşkorda, Berat, Leş ile Adriyatik kıyısında camilerin de görüldüğü güzel bir kent olan Avlonya ve Dıraç'tır. Ekonomi; Avrupa'da gelir seviyesi en düşük ülkelerden biri olan Arnavutluk'un ekonomisi önemli ölçüde sanayi ve tarıma dayanır. Nüfusun % 40'ı sanayi ve ticaret sektöründe çalışmaktadır. Tarıma uygun araziler ülkenin beşte birini oluşturur. İşsiz insanlar, komşu ülkelere, özellikle Yunanistan'a çalışmaya gitmektedir. Son yıllarda ilişkilerimizin geliştiği Arnavutluk'tan ham deri, ferro krom, hurda alüminyum ve kereste almaktayız. Bu ülkeye temizlik malzemeleri, alüminyum levhalar, oto lastiği, televizyon, bazı gıda ürünleri (şeker, un) satmaktayız. Gayri Safi Milli Hasıla:13.2 milyar $ (2001 tahmini) GSMH Gerçek Büyüme Oranı:% 7.3 (2001 tahmini) GSMH Kişi Başına Düşen Milli Gelir:3 800 $ (2001 tahmini) GSMH Sektörlere Dağılımı: tarım:% 52endüstri: % 21hizmetler: % 27 (2001) İş Gücü: 1.283 milyon kişi (2001) İş Gücünün Sektörlere Dağılımı: tarım: % 50 endüstri ve hizmetler:% 50 İşsizlik Oranı:% 17 (2001 tahmini) Fakirlik Sınırının Altındaki Nüfus:% 30 Hane Halkının Gelir Oran Yüzdesi: en düşük % 10:Bilinmiyor. en yüksek %10:Bilinmiyor. Enflasyon Oranı (tüketici fiyatları): % 3 (2001 ) Yatırımlar (GSMH'ya Oranı): % (2006 tahmini) Bütçe: gelirler:697 milyon $harcamalar:1.5 milyar $ (2002 tahmini) TARIM Önemli ürünleri; buğday, mısır, pamuk, tütün, patates ayçiçeği, sebze, meyve, üzüm ve şeker pancarıdır. Kıyı kesiminde Akdeniz Bölgesi'ne özgü ürünler, özellikle turunçgiller yetiştirilir. Dağlık alanlarda göçebe hayvancılık yapılır. Arazi Kullanımı: Ekili-Dikili Alan:% 21 Sürekli Ürünler:% 4 Diğerleri:% 75 (1998 tahmini) Sulanabilir Arazi: 3,400 km² (1998 tahmini) SANAYİ Arnavutluk'ta gıda maddesi, şeker, tekstil ve hazır giyim, çimento, bakır zenginleştirme, kimyasal maddeler, petrol ürünleri, gübre ve temel maddelerin üretim tesislerine sahiptir. Sanayi üretimi büyüme oranı: % 9 (2001 tahmini) MADENCİLİK Ülkede çıkarılan başlıca madenler; petrol, doğalgaz, kömür, krom, bakır ve nikel. Ülkede hidroelektrikte üretilmektedir. Elektrik Üretimi:4.738 milyar kWh (2000) Elektrik Kullanımı: 5.378 milyar kWh (2000) Elektrik İhracatı:100 milyar kWh (2000) Elektrik İthalatı:1.072 milyar kWh (2000) TİCARET Ülke dışarıdan genellikle makine ve tüketim malları almaktadır. İhracat: 306 milyar $ (2001 tahmini) İhraç Malları: Çeşitli tekstil ve ayakkabı ürünleri, asfalt, çeşitli metaller ve metalik madenler, ham petrol, sebze, meyve ve tütün ihraç ürünlerinin başında gelmektedir. İhracat Yaptığı Ülkeler: İtalya % 70, Yunanistan % 12, Almanya % 6, Makedonya % 2 ve Avusturya % 1 (2001). İthalat:1.1 milyar $ (2001 tahmini) İthal Malları: Önemli ithal malları; çeşitli makine ve ekipmanları, gıda maddeleri, tekstil ve çeşitli kimyasallardır. İthalat Yaptığı Ülkeler: İtalya % 32, Yunanistan % 26, Türkiye % 6, Almanya % 6 ve Bulgaristan % 2 (2001). Dış Borcu: 1 milyar $ (2000). Ekonomik Yardım: aldığı; 315 milyon $ (2000) Para Birimi: Lek (ALL) Mali Yıl: 1 Ocak - 31 Aralık